Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας
Στη σημερινή κοινωνία συναντάμε πολλές περιπτώσεις παιδιών με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας. Είναι σημαντικό οι γονείς και οι δάσκαλοι να κατανοούν τις δυσκολίες των παιδιών και να μπορούν να στηρίξουν τα παιδιά σ’ αυτή την περίοδο της ζωής τους. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ έχουν πνευματικές ικανότητες και γι’ αυτό χρειάζονται την έγκαιρη και άμεση στήριξη των ενηλίκων, έτσι ώστε να μπορέσουν να εξελιχθούν στη ζωή τους. Η ΔΕΠ-Υ πρωτοεμφανίζεται στην παιδική ηλικία και έχει συναισθηματικές και οικονομικές επιπτώσεις όπως εναντιωματική προκλητική διαταραχή, δυσκολία στην κοινωνική προσαρμογή και κόστος στον οικονομικό τομέα.
Η ΔΕΠ-Υ παρατηρείται στην έναρξη της παιδικής ηλικίας και τα βασικά χαρακτηριστικά της είναι η δυσκολία στη συγκέντρωση, στον έλεγχο της παρορμητικότητας και η έντονη υπερκινητικότητα. Οι δυσκολίες και τα προβλήματα συνεχίζονται στην εφηβεία και κατά την ενηλικίωση. Στο DSM-V, η ΔΕΠ-Υ εντάσσεται στην κατηγορία των νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Τα κριτήρια διάγνωσης της διαταραχής στα παιδιά και τους εφήβους επεκτείνονται και στους ενηλίκους, καθώς η διαταραχή δεν εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου σε συγκεκριμένη ηλικία. Η ΔΕΠ-Υ παρουσιάζεται ως ένα χαρακτηριστικό απροσεξίας ή και υπερκινητικότητας που επηρεάζει τη λειτουργικότητα. Όταν τα συμπτώματα διαρκούν πάνω από έξι μήνες και συναντώνται σε διάφορα περιβάλλοντα, όπως στο σχολείο ή στο σπίτι, τότε επηρεάζουν την ακαδημαϊκή εξέλιξη του ατόμου.
Η συχνότητα της ΔΕΠ-Υ τοποθετείται από 1% ως 5% στο σχολικό πληθυσμό και είναι μέχρι και 3 φορές πιο συχνός στα αγόρια παρά στα κορίτσια. Η αξιολόγηση του παιδιού πρέπει να γίνει από έμπειρο επαγγελματία ο οποίος είναι εκπαιδευμένος στη διαταραχή αυτή ( παιδοψυχίατρος, παιδονευρολόγος, κλινικός ψυχολόγος).
Για να γίνει η διάγνωση απαιτούνται έξι συμπτώματα απροσεξίας και είναι τα εξής: Το παιδί παρουσιάζει δυσκολία να επικεντρώσει την προσοχή του σε μια δραστηριότητα, δεν δίνει τη πρέπουσα σημασία στα καθήκοντα του, δεν ακούει όταν του μιλάνε, δεν ακολουθεί τις οδηγίες μέχρι το τέλος. Ακόμη, δείχνει δυσκολία στην οργάνωση των δραστηριοτήτων του, δεν δείχνει προθυμία να ασχοληθεί με τις σχολικές εργασίες του, διασπάται η προσοχή του από εξωτερικά ερεθίσματα και ξεχνά τα καθήκοντα του. Επίσης, για να γίνει διάγνωση χρειάζονται και τουλάχιστον έξι συμπτώματα υπερκινητικότητας. Συγκεκριμένα, το άτομο κάνει νευρικές κινήσεις, δεν μπορεί να μείνει καθισμένο για αρκετή ώρα στη θέση του, τρέχει γύρω γύρω, δυσκολεύεται να παίζει ήσυχα. Επιπλέον, παρατηρείται ότι μιλά υπερβολικά, δεν έχει την υπομονή να έρθει η σειρά του και διακόπτει συνεχώς τον συνομιλητή του. Τα συμπτώματα δεν αποτελούν εκδήλωση εναντιωματικής συμπεριφοράς, ανυπακοής, εχθρικότητας ή αποτυχίας κατανόησης οδηγιών, και δεν συμβαίνουν αποκλειστικά κατά τη διάρκεια της πορείας σχιζοφρένειας ή άλλης ψυχωτικής διαταραχής, ούτε και εξηγούνται καλύτερα ως κάποια άλλη ψυχική διαταραχή (πχ, διαταραχή της διάθεσης, αγχώδης διαταραχή ή διαταραχή της προσωπικότητας ή τοξίκωση από ουσίες). Όταν το παιδί βρίσκεται υπό την εποπτεία κάποιου μεγαλύτερου τα συμπτώματα μπορεί να είναι ελάχιστα, ενώ όταν βρίσκεται σε μια ομάδα τα συμπτώματα κάνουν πάλι την εμφάνιση τους. Όσο το άτομο ωριμάζει τα συμπτώματα αλλάζουν μορφή και εμφανίζονται ως εξωτερική και εσωτερική ανησυχία. Διακρίνονται τρεις τύποι της διαταραχής: συνδυασμένος τύπος, τύπος κυρίως απροσεξίας, τύπος κυρίως υπερκινητικότητας- παρορμητικότητας.